Najważniejsze trendy w logistyce 2024+

Branża logistyczna jest nadal kształtowana przez potężne siły destrukcyjne i megatrendy, takie jak zmiany klimatyczne, COVID-19, wojna, urbanizacja i inne, co znacznie zwiększa tempo transformacji logistyki. DHL w swoim najnowszym, szóstym raporcie DHL Logistics Trend Radar (1) ocenił łącznie 40 trendów w obszarach „Społeczność i Biznes” oraz „Technologia”, które będą miały znaczący wpływ na logistykę i łańcuchy dostaw w nadchodzących latach. Zgodnie z tym do trendów, które już się ujawniają i będą miały ogromny wpływ na łańcuchy dostaw, należą w obszarze „Społeczność i Biznes” logistyka wielokanałowa, cyfrowe rynki, dywersyfikacja łańcuchów dostaw, gospodarka o obiegu zamkniętym, zrównoważony rozwój i dekarbonizacja. W obszarze technologii jest to analityka Big Data, przetwarzanie brzegowe, robotyka stacjonarna, pojazdy sterowane automatycznie (AGV) dla intralogistyki, pojazdy autonomiczne do użytku zewnętrznego oraz alternatywne rozwiązania energetyczne. Trendy i wyzwania wpływające na transformację magazynowania i działalności operacyjnej zostały szczegółowo przeanalizowane w badaniu Warehouse Vision Study (2) przeprowadzonym przez Zebra Technologies Corp. Niektóre z tych trendów omówiono poniżej. 

Pandemia i wojna rosyjsko-ukraińska nauczyły branżę logistyczną znaczenia odpornych łańcuchów dostaw i zarządzania łańcuchem dostaw (3). Ważnym czynnikiem zwiększającym odporność jest kwestia dywersyfikacji łańcucha dostaw. Wybieranie alternatywnych dostawców i rozszerzanie sieci produkcyjnej oraz dystrybucyjnej pozwala na zwiększenie odporności, elastyczności, a także szybkości reakcji i konkurencyjności łańcucha dostaw. Pojęciami występującymi w trendach logistycznych są tutaj „multisourcing” i „multishoring”. Multishoring oznacza tutaj współpracę z wieloma, czasem konkurującymi ze sobą, dostawcami. W koncepcji multishoring nacisk kładziony się na fakt, że dostawcy pochodzą z różnych krajów. Podczas kryzysu wywołanego koronawirusem duże uzależnienie od chińskich dostawców miało bardzo negatywny wpływ i doprowadziło do zakłóceń w dostawach. Transformacja cyfrowa umożliwia tworzenie wydajnych, globalnych platform i sieci dostawców, a także dedykowane zarządzanie łańcuchem dostaw. 

Mimo, że zrównoważony rozwój jest priorytetem dla społeczeństwa, według DHL tylko 8,5 procent z ponad 100 miliardów ton zużytych materiałów jest poddawanych recyklingowi i wraca do obiegu. W przyszłości udział w pełni recyklingowanych produktów firm ma zostać znacznie zwiększony poprzez wzmocnienie tematu gospodarki o obiegu zamkniętym na całym świecie. Już w zrównoważonym projektowaniu produktów uwzględnia się cały cykl życia produktu, a wszystkie materiały i komponenty są już przeznaczone do recyklingu i powrotu do gospodarki o obiegu zamkniętym. Około 80 procent wpływu produktu na środowisko jest określane już na etapie projektowania (4). Istniejące materiały i produkty są ponownie wykorzystywane, naprawiane, odnawiane, udostępniane, wynajmowane i ostatecznie poddawane recyklingowi tak długo, jak to możliwe, maksymalizując przy tym cykl życia produktów. W ten sposób wytwarzanie odpadów jest również ograniczone do minimum. W przeciwieństwie do tzw. gospodarki jednorazowego użytku (ang. „throwaway economy”), gospodarka o obiegu zamkniętym zmniejsza również całkowitą roczną emisję gazów cieplarnianych. Według Europejskiej Agencji Środowiska procesy przemysłowe i wykorzystanie produktów powodują 9,1% emisji gazów cieplarnianych w UE. Gospodarka odpadami generuje 3,32 procent. Już w marcu 2020 r. Komisja Europejska opublikowała plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, który zawiera propozycje bardziej zrównoważonego projektowania produktów i ma na celu ograniczenie wytwarzania odpadów. 

Najważniejszą kwestią dekarbonizacji jest stworzenie gospodarki bezemisyjnej i neutralnej dla klimatu do 2050 roku. Podstawą dekarbonizacji jest odejście od paliw kopalnych i wykorzystanie niskoemisyjnych alternatywnych źródeł energii. Na bezemisyjne źródła energii powinny się szczególnie przestawić energochłonne gałęzie przemysłu i firmy zajmujące się produkcją stali i szkła, a także produkcją materiałów budowlanych itp. Ważnymi kamieniami milowymi polityki dekarbonizacji są paryskie porozumienie klimatyczne z 2015 r. oraz tzw. Europejski Zielony Ład. Zgodnie z nimi przedsiębiorstwa, przemysł i cała gospodarka UE mają być neutralne dla klimatu do 2050 r. (5, 6). Dwie trzecie emisji CO2 przez przedsiębiorstwa i przemysł pochodzi z wykorzystania paliw kopalnych, a zatem można je wyeliminować poprzez przejście na energię neutralną pod względem emisji gazów cieplarnianych (7). 

W przetwarzaniu brzegowym (ang. „edge computing”) przetwarzanie danych odbywa się bezpośrednio lub w pobliżu określonego źródła danych (brzegu sieci). Dane nie są zatem przetwarzane w odległym centrum danych (8). Mowa tutaj o decentralizacji architektury IT, która jest możliwa dzięki Internetowi rzeczy (IOT), komputerom mobilnym i sieci 5G. Zaletą przetwarzania brzegowego jest to, że firmy mogą uzyskać wgląd w analizy dużych zbiorów danych w czasie zbliżonym do rzeczywistego, przy niższych opóźnieniach i przepustowości serwerów w chmurze. Rozwiązanie to wymaga również znacznie mniejszej infrastruktury IT niż tradycyjna chmura obliczeniowa. Przemysł 4.0 i połączenie w sieć wszystkich maszyn, instalacji, systemów cyber-fizycznych itp. za pośrednictwem Internetu rzeczy (IOT) będzie w przyszłości generować coraz większe ilości danych, które będą musiały być przetwarzane bezpośrednio na miejscu przy wykorzystaniu przetwarzania brzegowego w firmie. Przesyłanie takich ilości danych przez Internet do zdalnych centrów danych w chmurze jest po prostu niepraktyczne. Na marginesie, takie rozwiązanie dodaje nawet dodatkową warstwę bezpieczeństwa. Przetwarzanie brzegowe może być wykorzystywane obecnie i w przyszłości do wielu celów, również w logistyce, na przykład przy robotach magazynowych współpracujących ze sobą, łączeniu w sieć różnych obszarów firmy, takich jak magazyny i produkcja, autonomicznych pojazdach, konserwacji predykcyjnej i wielu innych. Zasadniczo, przetwarzanie brzegowe jest przydatne wszędzie tam, gdzie duże ilości danych (big data) są generowane w czasie rzeczywistym. Według firmy konsultingowej ISG rynek przetwarzania brzegowego ma rosnąć w tempie 30% rocznie. 

Niesamowity rozwój handlu elektronicznego (9) i ogromny wzrost popytu konsumenckiego wymaga coraz większej cyfryzacji i automatyzacji, a także zwiększenia wydajności procesów intralogistycznych i łańcuchów dostaw. Cyfryzacja i automatyzacja wraz z towarzyszącymi im technologiami, takimi jak 5G, Internet rzeczy (IOT), sztuczna inteligencja (AI), przetwarzanie brzegowe nie tylko całkowicie przekształcą branżę logistyczną. W intralogistyce coraz więcej zadań będzie przejmowanych przez pojazdy sterowane automatycznie (AGV) i roboty stacjonarne. Roboty mobilne do zastosowań wewnętrznych obejmują pojazdy sterowane automatycznie (Automated Guided Vehicles) oraz autonomiczne mobilne roboty (Autonomous Mobile Robots). Roboty AMR są bardziej zaawansowane niż pojazdy AGV, ponieważ wykorzystują planowanie ścieżki w czasie rzeczywistym i mogą swobodniej i łatwiej omijać przeszkody. Są one wykorzystywane na przykład do kompletacji zamówień lub zadań transportowych. Oczekuje się, że rynek AMR będzie rósł o 31% rocznie do 2023 roku. Gdy roboty mobilne w pomieszczeniach będą mogły być wykorzystywane na dużą skalę, udowodnią swój ogromny potencjał w zakresie obniżania kosztów i zwiększania wydajności oraz w znaczącym stopniu zmienią branżę. 

Wraz z szybkim rozwojem technologii sztucznej inteligencji i technologii czujników, roboty stacjonarne, takie jak roboty współpracujące (coboty) i roboty przemysłowe, stają się coraz bardziej zróżnicowane i wszechstronne. Przewiduje się, że w przyszłości nastąpi coraz większy podział pracy między ludźmi a cobotami. Roboty będą oczywiście wykorzystywane głównie w powtarzalnych, niezmiennych procesach. Pytanie brzmi, w jaki sposób innowacje w dziedzinie sztucznej inteligencji rozszerzą obszary pracy. Sztuczna inteligencja jest również wykorzystywana w szczególności w rozpoznawaniu obiektów, natomiast dziedziny takie jak programowanie robotów oparte na umiejętnościach z wykorzystaniem danych to temat, który będzie kształtował przyszłość (10). 

Transformacja cyfrowa ze wszystkimi jej innowacjami zniweluje niedobór wykwalifikowanych pracowników. Obecnie można zaobserwować niedobór siły roboczej i wykwalifikowanych pracowników w całym łańcuchu dostaw, który wzrośnie w przyszłości z powodu niskiego wskaźnika urodzeń. Według Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Energii (BMWI) do 2060 r. liczba zatrudnionych spadnie nawet o jedną trzecią (11). Na przykład w logistyce występuje ogromny niedobór pracowników magazynowych, dyspozytorów, kierowców ciężarówek i specjalistów IT. Cyfryzacja i automatyzacja mają temu zaradzić w wielu miejscach. Zautomatyzowane procesy i systemy, roboty, pojazdy AGV, pojazdy autonomiczne, sztuczna inteligencja i inne innowacje zastąpią wielu wykwalifikowanych pracowników w magazynie i łańcuchu dostaw. Potrzeba jednak czasu zanim takie systemy staną się wszędzie standardem. 

Literatura 

1 Raport DHL Logistics Trends Radar 6.0, 25 października 2022 r., DHL Trend Research, Link 

2 Biała księga, Warehouse Vision Study, Technologia, która zwiększa ludzkie możliwości i napędza modernizację, Zebra Technologies Corp, Link 

3 Pandemia koronawirusa trwale zmienia gospodarkę, technologię i logistykę, Link 

4 Gospodarka o obiegu zamkniętym: Definicja i korzyści, Parlament Europejski, Link 

5 Ekspertyza BITO, zrównoważony rozwój i protokół gazów cieplarnianych, Link 

6 Ekspertyza BITO, Czy łańcuchy dostaw wolne od emisji CO2 są możliwe? 

7 Dekarbonizacja: Droga do gospodarki bezemisyjnej, EHA Energie-Handels-Gesellschaft mbH & Co. KG, Link 

8 Czym jest przetwarzanie brzegowe? Hewlett Packard, Link 

9 Globalny rynek logistyki e-commerce będzie wart ponad 500 mld euro do 2024 r., Logistics Brief, Link 

10 Współpraca człowieka z robotem oparta na sztucznej inteligencji, Mittelstand Digital, Link 

11 Niedobór kompetencji logistycznych: Duży wolumen transportu przy niewielkiej liczbie pracowników, styczeń 2023, E-Commerce Magazin, Link