Czym jest planowanie trasy?

W prawie każdej firmie zachodzą liczne procesy transportowe - czy to dostawa do firmy czy dostawa wyjściowa materiałów i towarów, w obszarze produkcji, czy też w magazynie. Aby przetransportować je z punktu A do punktu B w sposób najbardziej oszczędzający energię, czas i pracę, konieczna jest efektywna optymalizacja i planowanie tras. W ramach magazynowania i logistyki, przykładowo podczas przyjęcia do magazynu i wydania z magazynu artykułów, optymalizowane są trasy w celu osiągnięcia wydajności. W przypadku zaopatrywania klientów lub dostaw towarów celem jest optymalne planowanie tras. Oznacza to minimalizację (całkowitych) kosztów floty pojazdów przy zachowaniu określonego poziomu wydajności lub osiągnięcie najwyższego możliwego standardu wydajności w ramach określonego budżetu. Codzienne pytania, takie jak: „Jacy klienci są zaopatrywani na jakiej trasie?”, „Jaka trasa została wybrana dla tego przejazdu?” i „Jakie pojazdy mają być używane?” muszą uzyskać nową odpowiedź. Szczególnie w przypadku wielu zleceń i przejazdów ważne jest grupowanie zleceń (transportowych) w trasy i porządkowanie ich. W przypadku łączenia różnych zleceń w celu utworzenia trasy mówi się o clusteringu. Kolejność, w jakiej obsługiwane są różne stacje w ramach trasy, nazywa się routingiem.

Zasadniczo, problem planowania tras jest postrzegany jako połączenie klasycznego problemu transportu i problemu podróży w obie strony (problem komiwojażera). Rozwiązania matematyczne istnieją dla obu problemów. Planowanie tras może obejmować stosunkowo proste zadanie dotyczące jednolitego towaru transportowanego i stałych struktur odbiorczych z niewielką liczbą tras i klientów. Może się to jednak również okazać bardzo skomplikowane - zwłaszcza w odniesieniu do niejednorodnych ilości towarów, zmieniających się odbiorców i codziennie zmieniających się ograniczeń tras w przypadku dużej floty pojazdów. Ograniczenia te obejmują np. okna czasowe, kilka magazynów lub dowolną liczbę punktów początkowych i docelowych, a także relacje priorytetowe między zleceniami. Ponadto należy również przestrzegać przydzielonych lub zarezerwowanych przez system zarządzania oknami czasowymi okien czasowych u klienta. W dynamicznym planowaniu tras sytuacja związana ze zleceniem często się zmienia w sposób ciągły podczas planowania np. z powodu nowych lub anulowanych zleceń.

Ze względu na złożoność problemu obecnie firmy używają zwykle standardowego oprogramowania lub specjalnie zaprogramowanych narzędzi informatycznych do planowania przejazdów. Oprogramowanie do planowania tras wykorzystuje m.in. cyfrową sieć dróg, główną bazę klientów, listę pojazdów i kierowców oraz aktualną listę zleceń jako bazę danych. Pozwala to na uwzględnienie wielu ograniczeń logistycznych i szybkie obliczenie dużej liczby zoptymalizowanych przejazdów i tras. Optymalizacja przeprowadzana jest poprzez połączenie wymagań transportowych wielu klientów w jedną lub więcej tras w taki sposób, że specyfikacje czasowe klientów, obciążenia i pojemność pojazdów, czasy przerw i pracy kierowców oraz cykle konserwacyjne pojazdów są przestrzegane, a ponoszone koszty transportu są minimalizowane.

Dalszą poprawę można osiągnąć poprzez włączenie mobilnego gromadzenia danych dotyczących pojazdów transportowych. Oceniana jest również obecna sytuacja ekologiczna. Ogólnie rzecz biorąc, planowanie tras z wykorzystaniem oprogramowania zwiększa jakość usług, ponieważ brane są pod uwagę wszystkie elementy złożonego zadania transportowego. Ponadto oprogramowanie pozwala na szybkie dostosowanie się do zmieniającego się codziennie zapotrzebowania poprzez minimalizację błędów dyspozycyjnych w logistyce, np. poprzez nieprawidłowe oszacowanie wydajności czasowej i przestrzennej pojazdów.

Planowanie tras jest ważne dla firm zarówno w przypadku towarów przychodzących, jak i wychodzących. Na przykład przy odbiorze towarów okna czasowe są przydzielane zewnętrznym usługodawcom i dostawcom. Korzystając z oprogramowania, mogą również rezerwować okna czasowe za pośrednictwem ekstranetu. Zastosowanie rezerwacji w oknie czasowym umożliwia idealne wykorzystanie mocy przerobowych i planowania zasobów. Oprócz firm, także dostawcy zyskują na kontroli okien czasowych. Można w ten sposób uniknąć korków przy odbiorze towarów i opłat za postój, skraca się także czas załadunku i rozładunku, a komunikacja między kierowcami i pracownikami bram staje się łatwiejsza.

Przy wydawaniu towarów należy uwzględnić wykorzystanie środków transportu i pojazdów oraz planowany przez klienta termin dostawy. Dyspozytor transportu optymalizuje wszystkie przejazdy oraz routing dla dostawy do klienta za pomocą oprogramowania do planowania tras. Ponadto należy uwzględnić prawidłowe wdrożenie wytycznych i specyfikacji dotyczących transportu. Obejmuje to również, na przykład, właściwe planowanie i wykonywanie transportów wymagających chłodzenia oraz tych, które wymagają łańcuchów chłodniczych. Ponadto należy uaktualnić formularze wydawania towarów.

Optymalne planowanie tras prowadzi do uproszczonych procesów i krótkich tras dostaw. Cała flota jest optymalnie wykorzystywana i amortyzowana. Zwiększa się wydajność wszystkich procesów. Ogólnie rzecz biorąc, zadowolenie klientów i zadowolenie pracowników wzrasta, ponieważ niezawodne dostawy są realizowane w pożądanym oknie czasowym. Planowanie trasy i związana z tym logistyka skutkuje zwiększoną przejrzystością procesu. Planowanie tras staje się weryfikowalną częścią łańcucha dostaw. Oprogramowanie do planowania tras można również łączyć z systemem śledzenia GPS. Dlatego też optymalizację można przeprowadzić w dowolnym momencie na podstawie rzeczywistych współrzędnych pojazdów. Dodatkowo przez cały czas wyraźnie widoczne jest aktualne położenie pojazdów.

Dzięki zastosowaniu regałów przepływowych (regały przepływowe na palety (PDS) lub systemy regałów przepływowych na towary jednostkowe (SDS)), odbieranie towarów lub doposażanie i wydawanie towarów, czyli ich pobieranie, mogą być przestrzennie od siebie oddzielone. Przepływ towarów odbywa się zgodnie z zasadą First in-First out (FiFo), dzięki czemu trasy transportowe są ogólnie skrócone. Automatyczne dosuwanie artykułów podczas ich wyjmowania oszczędza czas. Powierzchnia magazynu jest optymalnie wykorzystywana w porównaniu z konwencjonalnymi regałami (około 60 procent więcej). W dynamicznych systemach PDS lub SDS towary są pośrednio składowane w sposób jednorodny i zazwyczaj usuwane przy wysokiej częstotliwości obrotu magazynowego. Są one zatem dobrym i elastycznym rozwiązaniem dla odbioru i wydawania towarów.

Rolki podtrzymujące hamulec zapewniają kontrolowane przemieszczanie się palet. W celu umożliwienia łatwego wyjmowania palet bez „kolejek”, na elemencie wyjmowania znajduje się urządzenie separujące, które oddziela przednią paletę od pozostałych palet w kanale.