Fakty i wyzwania
Według Niemieckiego stowarzyszenia tekstyliów i mody niemiecka branża tekstyliów i mody jest istotnym sektorem gospodarki, którego roczny obrót wynosi około 32 mld EUR. Działa w nim około 1400 MŚP, a w całym kraju zatrudnionych jest w nim w przybliżeniu 135 000 osób. Zgodnie z Federalnym Ministerstwem Gospodarki i Ochrony Środowiska Niemcy są liderem rynku międzynarodowego w dziedzinie tkanin technicznych. Około jedna trzecia całego obrotu generowanego przez branżę tekstyliów i mody jest związana z sektorem mody i odzieży. Cała branża charakteryzuje się również wysokim udziałem eksportu, który przekracza 40%. Zmiany inicjowane cyfryzacją, zmianą klimatu i innymi trendami nie dotyczą wyłącznie mody. Pandemia koronawirusa, wojna Rosji z Ukrainą oraz rosnąca inflacja miały i mają duży wpływ na zachowania konsumentów, łańcuchy dostaw i sprzedaż w obrębie branży.
Firma McKinsey & Company zajmująca się doradztwem strategicznym oraz branżowy serwis informacyjny „Business of Fashion” prognozują, że branża mody doświadczy globalnej recesji. Niektórzy niemieccy producenci z branży mody już teraz redukują etaty. Według ekspertów można wyróżnić dziesięć trendów, które w najbliższych latach będą określać branżę tekstyliów i mody. Podziały geopolityczne i czynniki destabilizujące będą dalej osłabiać już niestabilną gospodarkę. Jednocześnie na Bliskim Wschodzie i w USA powstają nowe regionalne punkty odniesienia. Wysoka inflacja i trudne warunki ekonomiczne będą również wywierać duży wpływ na zachowania konsumentów w Niemczech. Konsumenci o niższych dochodach i mniej stabilnym zatrudnieniu będą inwestować mniej pieniędzy w odzież i modę i będą wybierać tańsze produkty lub odzież używaną. Pokolenie Z nie przykłada dużego znaczenia do posiadania odzieży typowo kobiecej lub męskiej. Przedsiębiorstwa z branży mody mogą zatem przeprojektować i uprościć swoje procesy i procedury biznesowe. Najbardziej stabilnym segmentem branży mody będzie prawdopodobnie segment odzieży eleganckiej na specjalne okazje. W porównaniu z dużym wzrostem sprzedaży internetowej w trakcie pandemii oczekuje się, że sprzedaż się ustabilizuje. Od zakończenia pandemii coraz więcej konsumentów wraca do zakupów stacjonarnych. W związku z tym wydatki na reklamę w sektorze online prawdopodobnie wzrosną. Przepisy dotyczące ochrony danych i zmiany technologiczne podnoszą koszty marketingu cyfrowego.
Digitalizacja
Cyfryzacja wkrada się również do wszystkich obszarów branży mody. Cyfryzację i sztuczną inteligencję (AI) widać wszędzie: od algorytmów sugerujących odzież, cyfrowych przymierzalni z rozszerzoną rzeczywistością i awatarami i wirtualnych studiów fotograficznych do druku 3D. Zakupy wielokanałowe stały się dla klientów nowym standardem, a nie tylko trendem. Nadrzędna strategia cyfryzacji dla branży mody jednak jeszcze nie została opracowana. W sektorze produkcji Mody 4.0 technologie cyfryzacji i Przemysłu 4.0 nadal trzeba wdrażać w większym stopniu w formie inteligentnej fabryki. Obecnie w branży mody można znaleźć jedynie pojedyncze przykłady inteligentnego wytwarzania, takie jak Adidas Speedfactory i Knitido – inteligentny zakład produkujący wyroby pończosznicze w Japonii. Sterowane sztuczną inteligencją, efektywne i połączone procesy produkcyjne oczywiście również będą wymagać wysokiego poziomu efektywności w logistyce i intralogistyce branży mody.
Zrównoważony rozwój
Według E-Commerce Magazine coraz więcej konsumentów, przede wszystkim młodszych, interesuje się zrównoważonym charakterem swojego stylu życia. Według badania przeprowadzonego przez GFK, instytut ds. badań rynku, niemal 70% konsumentów mówi, że ochrona środowiska i odpowiedzialność społeczna są dla nich ważne, gdy kupują odzież i obuwie. Branża mody musi oczywiście się do tego dostosować i wciąż jest jeszcze dużo do zrobienia w tym zakresie. Szczególnie w branży mody jest wiele czarnych owiec. Niemiecka Ustawa o łańcuchach dostaw, raporty o gazach cieplarnianych zgodne z Zakresami 1–3 oraz nowa dyrektywa CSRD sprawią, że raporty zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw również w branży mody staną się bardziej transparentne. W tym kontekście poruszona zostanie także kwestia tzw. greenwashingu, tj. przedstawiania wprowadzających w błąd lub fałszywych informacji na temat ekologicznego charakteru produktów lub praktyk biznesowych przedsiębiorstw. Osoby zajmujące stanowisko fashion managera wciąż narzekają na brak ogólnobranżowych norm dotyczących zrównoważonego rozwoju, które pozwoliłyby na ocenianie ich pracy. Jednocześnie pojawiają się nowe trendy w modzie. Trend „zielonej mody” dotyczy zrównoważonych warunków produkcji, materiałów i recyklingu. Trend „slow fashion” ma na celu spowolnienie i ograniczenie produkcji i zużycia odzieży. Dodatkowo zrównoważona odzież ma być noszona jak najdłużej.
Nearshoring i dywersyfikacja łańcucha dostaw
Łańcuchy dostaw w branży mody trzeba skrócić (stosując proces nearshoringu), aby stały się bardziej elastyczne i zrównoważone. Należy ponadto ograniczyć zależność od tradycyjnych dostawców odzieży i mody, takich jak Chiny, Bangladesz, Indie i Kambodża. Ewentualni alternatywni dostawcy pochodzą z Polski, Serbii, Chorwacji, Bułgarii, Turcji i Maroka. Zasadniczo można znacznie zwiększyć elastyczność łańcuchów dostaw, rozszerzając bazę dostawców w różnych krajach (poprzez multisourcing i multishoring). Jednocześnie ustanawiane są platformy dla dostawców wykorzystujące sztuczną inteligencję, których zadaniem jest zwiększenie transparencji rynku. W łańcuchach dostaw w branży mody potrzebne jest lepsze zarządzanie ryzykiem. Ryzyka należy identyfikować, plany interwencyjne należy opracowywać, a strategie – stale dostosowywać. Wiele przedsiębiorstw rozważa również zmniejszenie swojego asortymentu.
Trendy w branży mody
Moda neutralna płciowo:
Pokolenie Z (osoby urodzone w latach 1997–2012) jest tym, które najchętniej kupuje ubrania neutralne płciowo.
Zmiana zachowań konsumentów:
Zachowanie konsumentów ulega zmianie z powodu kryzysów i inflacji. Nawyki zakupowe zmieniła przede wszystkim pandemia, ale także gwałtowny wzrost inflacji. Wielu konsumentów musi ograniczać wydatki.
Globalny kryzys w branży mody, spadek liczby firm internetowych, wyższe koszty marketingu cyfrowego. Po zakończeniu pandemii konsumenci ponownie coraz częściej robią zakupy w sklepach stacjonarnych.
Sprzedaż marki koncentruje się na nowych regionach:
Sprzedaż w branży mody na Bliskim Wschodzie i w USA wzrasta.
Cyfryzacja dotarła już do branży mody:
Trend ten można zaobserwować w całym łańcuchu dostaw, w produkcji, marketingu i sprzedaży. Przykładami jej zastosowania są cyfrowe przymierzalnie z rozszerzoną rzeczywistością i wirtualne studia fotograficzne.
Efektywna logistyka wielokanałowa:
W branży mody zakupy są dokonywane sprawnie za pośrednictwem kanałów online i offline. Oczywiście intra- i ekstralogistykę należy projektować w formie efektywnej logistyki wielokanałowej.
Zrównoważony rozwój:
Branża mody musi stać się bardziej zrównoważona. Niemiecka Ustawa o łańcuchach dostaw, raporty o gazach cieplarnianych zgodne z Zakresami 1–3 oraz nowa dyrektywa CSRD sprawią, że „czarnym owcom” znacznie trudniej będzie łamać prawo lub angażować się w greenwashing.
Dywersyfikacja łańcucha dostaw:
Dywersyfikacja znacząco zwiększa elastyczność łańcuchów dostaw.
Niedobór wykwalifikowanych pracowników:
W branży mody również brakuje wykwalifikowanych pracowników. Nie ma dostatecznie dużo wykwalifikowanych pracowników, takich jak projektanci mody, technicy do tworzenia wykrojów, projektanci produktów i specjaliści ds. zakupów.
Jakie są wymagania logistyczne?
Aby realizować wszystkie zakupy stacjonarne i internetowe, branża mody potrzebuje efektywnej i sprawnej logistyki wielokanałowej. W tym celu zazwyczaj stosuje się wyjątkowo elastyczne i zautomatyzowane systemy magazynowe z systemem zarządzania zapasami (IMS) lub systemem zarządzania magazynem (WMS). Odpowiednimi rozwiązaniami są systemy z układnicami regałowymi i wózki wahadłowe, które działają zgodnie z zasadą „towar do człowieka”, zwiększają przepustowość oraz optymalizują proces magazynowania i pobierania. Ze względu na podejście wielokanałowe i duży odsetek zwrotów w branży mody przetwarzanie zwrotów jest procesem bardzo skomplikowanym i wymaga specjalistycznej logistyki zwrotnej, na przykład zautomatyzowanych systemów sortowania (toreb/worków) oraz przenośników podwieszonych do transportu odzieży. W sklepach muszą zawsze znajdować się wymagane minimalne ilości produktów.
Oprócz tego trzeba zarządzać zamówieniami typu Click & Collect. Problem polega na jak najszybszym zarządzaniu małymi zamówieniami, które są składane często i zawierają wiele jednostek magazynowych. Z związku z tym system magazynowania przystosowany do logistyki wielokanałowej musi spełniać szczególnie wysokie wymagania oraz musi być właściwie zaprojektowany i skonfigurowany. Według badań Kembro, przedsiębiorstwa stosujące podejście wielokanałowe i działające w branży handlu elektronicznego, które muszą borykać się z wysoce niestabilnym popytem, mogą korzystać z zalet elastycznych magazynów i elastycznych rozwiązań automatyzacji. Pytanie nie dotyczy już tego, czy automatyzować, ale jak automatyzować.
Pełna automatyzacja często nie jest przeznaczona dla małych zamówień w handlu elektronicznym. W tym zakresie lepsza jest częściowa automatyzacja z wykorzystaniem robotów do chwytania i odkładania oraz transporterów autonomicznych (AGV). Nowe, elastyczne technologie AI oferują obecnie niezrównane możliwości dla branży mody. Kompletacja w centrach dystrybucyjnych handlu elektronicznego odbywa się często z wykorzystaniem systemów wielopoziomowych cechujących się dużą wydajnością kompletacji. Jedną z opcji związanych z produktami cieszącymi się największą popularnością jest integracja magazynu przepływowego. Obsługiwane ręcznie systemy regałów półkowych i paletowych można łatwo rozbudowywać i dostosowywać do sezonowych wahań zapotrzebowania. Jest to niedrogie rozwiązanie. Wykorzystanie przestrzeni w tych systemach jest jednak często na niższym poziomie w porównaniu z magazynami kompaktowymi i systemami wielopoziomowymi. Systemy regałów półkowych i paletowych można automatyzować częściowo przy użyciu np. robotów do kompletacji i transporterów AGV do uzupełniania zapasów.