Logistyka miejska – zapobieganie „Dzikiemu Zachodowi”

Logistyka miejska jest coraz bardziej obciążona przez rozszerzający się ruch towarów – nie tylko ze względu na szybki rozwój handlu elektronicznego. Z jednej strony wzrasta urbanizacja, a co za tym idzie liczba osób, pojazdów, przepływów towarów, przepływów odpadów i recyklingu itp. Z drugiej strony rośnie presja na zrównoważone zarządzanie ze względu na zmiany klimatyczne. W związku z tym logistyka miejska zajmuje się pomysłami i koncepcjami projektowania zgodnego z wymogami miasta, wydajnego i świadomego ekologicznie zaopatrzenia metropolii i miast.

Dziedzina ta jest bardzo szeroka i obejmuje m.in. mobilność elektryczną, cichą logistykę, aż po hyperloop, dostawy dronami i systemy kolejek linowych (1). Należy znaleźć nowe sposoby transportu towarów w przyszłości, aby sprostać stawianym wyzwaniom. W tym procesie muszą zostać otwarte nowe wymiary przestrzenne i czasowe w pełnym znaczeniu tego słowa. Ruch towarowy może zostać przeniesiony do przestrzeni powietrznej, jak również pod ziemię, a także wyrównany poprzez otwarcie pory nocnej dla dostaw towarów na ostatniej mili dzięki cichej logistyce. Obszar zadań, wymagania i odpowiadające im rozwiązania są bardzo złożone.

Logistykę miejską kształtują przede wszystkim cztery główne trendy: urbanizacja, handel elektroniczny, pożądane szybkie i indywidualne dostawy oraz zapotrzebowanie na elastyczne i małe dostawy w handlu detalicznym. Powoduje to ogromne wyzwania dla logistyki miast jak i dla mieszkańców. Zanieczyszczenie ruchem i hałasem, zanieczyszczenie środowiska, ocieplenie miast to problemy, które nowe koncepcje i pomysły logistyki miejskiej muszą podjąć i rozwiązać. Firma consultingowa Roland Berger przygotowała i opublikowała opracowanie „Logistyka miejska 2030 w Niemczech” (2018) (2). Pytanie brzmi, jak miasta mogą w sposób zrównoważony kształtować logistykę miejską i które grupy interesu (miasto, dostawcy usług logistycznych, detaliści i obywatele) przejmą tu wiodącą rolę. Jak duża będzie koordynacja pomiędzy sektorem prywatnym a państwem? Firma nie dochodzi do prostych wniosków, ale przedstawia cztery scenariusze – „Dziki Zachód”, „regulowana różnorodność”, „platforma miejska” i „współistnienie wielkich”.

W scenariuszu „Dzikiego Zachodu” państwo prawie nie ingeruje w rozwój i pozostawia pole firmom logistycznym. Innowacyjne przedsiębiorstwa z nowymi koncepcjami logistycznymi, zwłaszcza na ostatniej mili, walczą o względy klienta. W „regulowanej różnorodności” miasto określa i monitoruje ramy regulacyjne. Przykłady interwencji miejskich to wprowadzenie dynamicznej opłaty miejskiej w celu kontroli ruchu handlowego, zarządzanie parkowaniem oraz regulowane czasy wjazdu dla dostaw, przesyłek i transportów. Silna konkurencja uniemożliwia jednak wprowadzenie współpracy i standardów. W kolejnych dwóch scenariuszach wzrasta poziom współpracy w całym systemie. Scenariusz „platformy miejskiej” opisuje platformę, za pomocą której przepływy towarów są łączone przez różnych dostawców, a dostawa jest optymalizowana za pomocą zdecentralizowanych magazynów na ostatniej mili. Platforma może być prowadzona przez samo miasto, przez stronę trzecią lub w formie partnerstwa publiczno-prywatnego. Licencja operatora jest przyznawana na bieżąco. Podaż i popyt na dostawy ze zdecentralizowanych magazynów zbiegają się na platformie. Kontrakty na dostawy udzielane są najbardziej odpowiednim firmom. Wraz z „współistnieniem wielkich” pojawia się kilka dużych, konkurencyjnych platform dla logistyki ostatniej mili. Platformy te mogą lepiej koordynować i łączyć dostawy i pojazdy ze względu na dużą liczbę użytkowników i wysoki wolumen dostaw. Logistycy mogą przyłączyć się do jednej z istniejących platform lub sami stworzyć platformę. Ci, którzy nie należą do jednej z platform, w ramach konsolidacji znikną z miasta. Konkurencja spowoduje pojawienie się kilku efektywnych ekonomicznie platform, które stworzyły różne ekosystemy i standardy.

Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie zainteresowane strony, takie jak przedsiębiorstwa i miasta, powinny pracować nad tym, aby zapobiec scenariuszowi „Dzikiego Zachodu”, ponieważ doprowadziłoby to do znacznego wzrostu ruchu w centrum miasta i dalszego utrudnienia płynności ruchu miejskiego.

Dostawa bezemisyjna dzięki mikrohubom

Dostawa bezemisyjna istnieje już w kilku miastach w Niemczech. Firma logistyczna Dachser chce do końca 2022 r. dostarczać paczki w sposób bezemisyjny do co najmniej jedenastu europejskich regionów metropolitalnych (3). Należą do nich niemieckie miasta Stuttgart, Freiburg, Monachium i Berlin. W innych częściach Europy wybrano do tego celu na przykład Oslo, Paryż i Madryt. System modułowy składa się z elektrycznych transporterów lub ciężarówek, elektrycznie wspomaganych rowerów towarowych oraz tzw. mikrohubów. Rowery towarowe mogą transportować ładunki ogólne, paczki lub towary na paletach o wadze do 250 kg na ostatniej mili do klienta. E-ciężarówki zaopatrują mikrohuby (małe magazyny przeładunkowe) w towar, a także dostarczają większe i cięższe towary bezpośrednio do klientów. Rowery towarowe ładowane są w mikrohubie i wykorzystywane są przede wszystkim w strefach pieszych do dostarczania przesyłek. W ten sposób Dachser chce wnieść wkład w ochronę klimatu i zgodność z celem 2 stopni w ramach porozumienia paryskiego.

Logistyka nocna o niskim poziomie hałasu

Projekt badawczy Instytutu Fraunhofera IML dotyczący nocnej logistyki o niskim poziomie hałasu (GeNaLog) powinien prowadzić do cichych i bezemisyjnych dostaw do klientów na obszarach mieszkalnych w nocy przy użyciu cichych pojazdów lub pojazdów elektrycznych (4). Konsorcjum GeNaLog, w skład którego wchodzą IML, Rewe, Doego i Tedi, stawia na e-ciężarówki, zoptymalizowane pod względem hałasu podłogi pojazdów i pomoce ładunkowe, a także specjalnie przeszkolonych kierowców. Badanie wykazało, że projekt jest technologicznie wykonalny, a mieszkańcy miejskich osiedli mieszkaniowych nie odczuwają zakłóceń związanych z zastosowaną „cichą technologią”. Zdaniem IML problem leży głównie po stronie przepisów i procedur zatwierdzania. Innowacyjne koncepcje nie mieszczą się w sztywnych ramach przepisów i wytycznych.

Smart City Loop 

Podziemny system rurociągów z technologią przenośników ma za zadanie transportować towary, jak również puste opakowania, opakowania transportowe i zwroty pomiędzy centrum ruchu towarowego (GVZ) na obrzeżach miasta a węzłami miejskimi w centrum miasta (5). Rury są na tyle duże, że palety EUR lub przemysłowe mogą być w nich transportowane w pełni automatycznie i pod ziemią na systemie przenośników. Z GVZ na obrzeżach miasta towary mają być transportowane na ostatnich kilometrach do centrum miasta do City Hub. W przyszłości Shared City Hub i tak będzie wykorzystywany do szybkich dostaw na ostatniej mili przez różne firmy logistyczne dysponujące e-pojazdami. City Huby mogą być nowo wybudowane lub zintegrowane z istniejącymi nieruchomościami, takimi jak parkingi wielopoziomowe lub domy towarowe. Projekt jest stosunkowo łatwy do realizacji, ponieważ odpowiednia technologia, taka jak systemy przenośników, jest już dostępna i należy do „stanu techniki” w logistyce. Systemy rurowe tej samej wielkości zostały już także zbudowane, np. na potrzeby zaopatrzenia w ciepło. Pozwoliło to zaoszczędzić wiele czasu i pieniędzy przy tworzeniu systemu.

Literatura:

1 Zrównoważona logistyka miejska: Koncepcje przeciwko upadkowi miast, logistyka transportowa, Międzynarodowe Targi Logistyki, Mobilności, IT i Zarządzania Łańcuchem Dostaw, Messe München GmbH, Link

2 Logistyka miejska 2030 w Niemczech, Razem przeciwko Dzikiemu Zachodowi, Roland Berger GmbH na zlecenie Niemieckiego Stowarzyszenia Logistyki (BVL), październik 2018, Link

3 Dachser rozszerza dostawy miejskie o zerowej emisji do jedenastu europejskich miast, maj 2021, Dachser SE, Link

4 Bernsmann Arnd et al, Potencjał logistyki nocnej o niskim poziomie hałasu, Wyniki i rekomendacje działań projektu badawczego GeNaLog, Fraunhofer IML, Link

5 Droga do ostatniej mili, transport towarów dla metropolii przemyślany na nowo, Smart City Loop GmbH, Link

Bernsmann Arnd, Vastag Alex, Urbane Logistik, Schnell, stadtverträglich und wirtschaftlich, Fraunhofer IML, Huss Verlag, Link